Συνεργασία με τη Νεολαία για τη δημιουργία πιο οικολογικών, πιο καθαρών και πιο βιώσιμων γειτονιών
Ο Οργανισμός Γη είναι ένας ελληνικός μη κερδοσκοπικός, μη κυβερνητικός οργανισμός που ιδρύθηκε το 2010, με αποστολή να καθιερώσει την έννοια της Βιώσιμης Ανάπτυξης, όπως ορίζεται από τους 17 Παγκόσμιους Στόχους των Ηνωμένων Εθνών, μέσω της παροχής βιωματικής, μη τυπικής εκπαίδευσης για τη βιώσιμη ανάπτυξη για όλες τις ηλικίες.
«Προσφέρουμε κυρίως βιωματική μη τυπική εκπαίδευση και οι δράσεις μας αναπτύσσονται γύρω από τους τρεις πυλώνες της βιώσιμης ανάπτυξης: περιβάλλον, οικονομία, κοινωνία. Προσφέρουμε προγράμματα περιβαλλοντικής εκπαίδευσης, προγράμματα κοινωνικής ένταξης για ευάλωτες κοινωνικές ομάδες και προγράμματα που στοχεύουν στην υποστήριξη της υπεύθυνης και βιώσιμης επιχειρηματικότητας», λέει η Νικολέτα Καρυστινού, γεωλόγος που εργάζεται στον οργανισμό.
Για πάνω από δέκα χρόνια, η Οργάνωση Γη λειτουργεί το «Κέντρο της Γης», ένα κέντρο εκπαίδευσης για πράσινες δεξιότητες, το οποίο προσφέρει ενεργά προγράμματα μάθησης και δραστηριότητες με βάση την κοινότητα. Το “Κέντρο της Γης” είναι ένα αστικό πάρκο 25 στρεμμάτων σε ένα όμορφο φυσικό περιβάλλον, μόλις 6 χλμ από το κέντρο της Αθήνας. Είναι το κύριο κέντρο εκμάθησης της Οργάνωσης Γης και σημείο συνάντησης για ανθρώπους κάθε ηλικίας. Εκτείνεται γύρω από έναν βιολογικό λαχανόκηπο και έναν κήπο μόνιμης καλλιέργειας, είναι η τέλεια τοποθεσία για τα εκπαιδευτικά προγράμματα του οργανισμού, σχεδιασμένα για να ενημερώνουν και να ευαισθητοποιούν τους επισκέπτες σχετικά με τη βιοποικιλότητα, τα βιώσιμα τρόφιμα και έναν υγιεινό, «κυκλικό» τρόπο ζωής.
Βιωματικά εργαστήρια περιβαλλοντικής εκπαίδευσης
Τα εκπαιδευτικά προγράμματα της Οργάνωσης Γη – πολλά από τα οποία έχουν σχεδιαστεί σε συνεργασία με δήμους και τον ιδιωτικό τομέα – έχουν ως στόχο τη σύνδεση των ανθρώπων με τη φύση και τη συμμετοχή τους σε μια πιο βιώσιμη συμπεριφορά στην καθημερινή ζωή. «Βοηθάμε τους ανθρώπους να επαναπροσδιορίσουν τον αστικό τρόπο ζωής τους, να υιοθετήσουν πιο βιώσιμες συμπεριφορές και συνήθειες στα νοικοκυριά τους, να μειώσουν την περιβαλλοντική ρύπανση και να έχουν θετικό αντίκτυπο», λέει η Νικολέτα. Σύμφωνα με την ίδια, το σημαντικό για όλους μας -ιδίως τους νέους- είναι να κατανοήσουμε πώς ορισμένες μικρές αλλαγές στην καθημερινή μας ζωή και συνήθειες μπορούν, συλλογικά, να έχουν τεράστιο θετικό αντίκτυπο στο περιβάλλον.
Σε αυτά τα εκπαιδευτικά προγράμματα οι άνθρωποι μπορούν να μάθουν πώς να καλλιεργούν τα δικά τους λαχανικά, να δημιουργούν πράσινες στέγες και συμπιεστές απορριμμάτων, να κομποστοποιούν στα σπίτια τους και γενικά να κάνουν τη ζωή και τις γειτονιές τους πιο πράσινες και πιο υγιείς. Η Νικολέτα σημειώνει, για παράδειγμα, ότι οι περισσότεροι άνθρωποι που ζουν σε αστικά κέντρα δεν είναι εξοικειωμένοι με το έδαφος και τα χαρακτηριστικά του. Έτσι, μέσω των εργαστηρίων που προσφέρει η Οργάνωση Γη μπορούν να μάθουν στην πράξη τη σημασία του εδάφους για τα φυτά και τη γεωργία.
Η Οργάνωση Γη, σε συνεργασία με δήμους και εταιρείες, έχει επίσης δημιουργήσει 7 «πάρκα τσέπης» – έναν νέο τρόπο αναβάθμισης των αστικών χώρων, που έχει βρει εύφορο έδαφος στην ελληνική πρωτεύουσα. «Στόχος μας δεν είναι μόνο να κάνουμε τις γειτονιές πιο πράσινες, αλλά να δημιουργήσουμε πάρκα, που οι άνθρωποι θα χρησιμοποιούν συλλογικά στις καθημερινές τους δραστηριότητες», τονίζει η Νικολέτα. Στην πραγματικότητα ορισμένες από τις εκπαιδευτικές δράσεις της οργάνωσης πραγματοποιούνται σε αυτά τα πάρκα, στοχεύοντας στην ενεργή συμμετοχή των τοπικών κοινοτήτων.
Η πρόκληση της διαδικτυακής στροφής της μαθησιακής εμπειρίας
Ως οργανισμός που συνεργάζεται με και για τους ανθρώπους, η Οργάνωση Γη επηρεάστηκε από την πανδημία Covid-19 και τους περιορισμούς που έχουν επιβληθεί στην Ελλάδα τα τελευταία δύο χρόνια. «Ήταν αρκετά δύσκολο να αντιμετωπίσουμε μια τέτοια πρωτόγνωρη κατάσταση και οι άνθρωποι ήταν γενικά φοβισμένοι. Δυστυχώς, κατά τη διάρκεια της πανδημίας πολλές από τις ενέργειές μας είχαν τεθεί σε αναμονή, επειδή είναι βιωματικές. Στραφήκαμε λοιπόν στο διαδίκτυο”, λέει η Νικολέτα.
Η Οργάνωση Γη αποφάσισε να πραγματοποιήσει διαδικτυακά εργαστήρια και άνοιξε εκ νέου το « Κέντρο της Γης » στο κοινό μόλις σταμάτησαν οι περιορισμοί λόγω της πανδημίας COVID-19. Με αυτόν τον τρόπο, οι συμμετέχοντες μπόρεσαν να δουν στην πράξη όλα όσα είχαν ήδη μάθει -σε θεωρητικό επίπεδο- κατά τη διάρκεια των διαδικτυακών εργαστηρίων. Αυτά τα εργαστήρια περιλάμβαναν μαθήματα περιβαλλοντικής εκπαίδευσης για τη βιολογική γεωργία, εναλλακτική διαχείριση των οικιακών οργανικών αποβλήτων και άλλα ενδιαφέροντα θέματα.
Η προσπάθεια να ενσωματωθούν τα διαδικτυακά εργαστήρια σε αυτήν την εκπαιδευτική εμπειρία ήταν δύσκολη αλλά αποδείχθηκε επιτυχής, λαμβάνοντας υπόψη την υψηλή συμμετοχή και την πολύ θετική ανατροφοδότηση που έλαβε η οργάνωση. Η Νικολέτα το αποδίδει αυτό στο γεγονός ότι πολλοί άνθρωποι άρχισαν να ψάχνουν για νέα χόμπι, όπως κηπουρική, κατά τη διάρκεια της πανδημίας.
«Παρατηρήσαμε ότι κατά τη διάρκεια της πανδημίας, οι άνθρωποι άρχισαν να κατανοούν καλύτερα τη σχέση που έχουν με τη φύση και το περιβάλλον, άρχισαν να περπατούν, έψαχναν για χώρους πρασίνου. Η αλήθεια είναι ότι στα αστικά κέντρα οι χώροι αυτοί είναι αρκετά περιορισμένοι. Έτσι, προσπαθούμε μέσω αυτών των εργαστηρίων να δείξουμε στους ανθρώπους πώς μπορούν να κάνουν τις αυλές τους και τις στέγες τους πιο πράσινες.”
Έτσι, από τη μία πλευρά, η Οργάνωση Γη δεν μπορούσε να κάνει εργαστήρια με φυσικό τρόπο κατά τη διάρκεια των περιορισμών λόγω της πανδημίας COVID-19, αλλά από την άλλη πλευρά, υπήρχε μεγάλη συμμετοχή και ενδιαφέρον από το κοινό -τόσο νέοι όσο και μεγαλύτεροι σε ηλικία- στις διαδικτυακές δραστηριότητες.
Ένας άλλος παράγοντας που οδήγησε σε αυτήν τη μεγάλη συμμετοχή ήταν η έντονη ανάγκη των ανθρώπων να αλληλεπιδράσουν μεταξύ τους και να έρθουν πιο κοντά στη φύση κατά τη διάρκεια της πανδημίας. Τα εργαστήρια έδωσαν στους νέους την ευκαιρία να συζητήσουν, να ανταλλάξουν απόψεις και να αλληλεπιδράσουν. Αυτή η ανθρώπινη αλληλεπίδραση ήταν πολύ απαραίτητη, έτσι η ανατροφοδότηση ήταν πραγματικά θετική. “Τα εργαστήρια κατάφεραν να ενθουσιάσουν τους ανθρώπους και τους έδωσαν κίνητρο, το οποίο είναι κάτι που όλοι εμείς που ζούμε σε αστικά κέντρα χρειαζόμαστε, καθώς είμαστε αποκομμένοι από τη φύση”, σημειώνει η Νικολέτα.
Τελικά, η πανδημία παρακίνησε τους ανθρώπους να επαναπροσδιορίσουν τον τρόπο με τον οποίο σκέφτονται και ζουν στα αστικά κέντρα, και να στραφούν σε πιο πράσινες επιλογές και συνήθειες. «Κατάλαβαν πόσο σημαντική και στενή είναι η σχέση του ανθρώπου με τη φύση και προσπάθησαν να βρουν λύσεις, να μειώσουν το οικολογικό αποτύπωμα και να προστατεύσουν το περιβάλλον.»
Επιπλέον, στα εργαστήρια συμμετείχαν άτομα από κοινωνικά ευάλωτες ομάδες, όπως μετανάστες, πρόσφυγες και οι ηλικιωμένοι. Ο στόχος δεν ήταν μόνο να συνδεθούν με τη φύση, να ενημερωθούν και να ευαισθητοποιηθούν για περιβαλλοντικά θέματα, αλλά και να τους βοηθήσουν να αναπτύξουν βασικές δεξιότητες που θα μπορούσαν να χρησιμοποιήσουν στη ζωή τους, όπως το πώς να συνεργαστούν μεταξύ τους.
Συμμετοχή των νέων στα προγράμματα της Οργάνωσης Γη
Παρόλο που τα προγράμματα της Οργάνωσης Γη έχουν σχεδιαστεί και πραγματοποιηθεί σε άτομα όλων των ηλικιών, ιδιαίτερα οι νέοι συμμετέχουν ενεργά όλα αυτά τα χρόνια τόσο ως συμμετέχοντες/εκπαιδευόμενοι όσο και ως εθελοντές/εκπαιδευτικοί. Το Κέντρο της Γης και οι εκπαιδευτικές δραστηριότητες που λαμβάνουν χώρα εκεί προσφέρουν μια μεγάλη ευκαιρία στους νέους να έρθουν πιο κοντά στη φύση και να μάθουν πώς μπορούν να συμβάλουν στη δημιουργία πιο πράσινων και βιώσιμων πόλεων.
«Ξεκινήσαμε να ασχολούμαστε με παιδιά και νέους κυρίως στο πλαίσιο των σχολικών επισκέψεων. Οι μαθητές επισκέπτονται τον χώρο μας και συμμετέχουν στα εκπαιδευτικά μας προγράμματα. Την ίδια στιγμή, πολλοί νέοι έρχονται για πρακτική άσκηση, καθώς και σπουδαστές από τεχνικές σχολές που ενδιαφέρονται να σπουδάσουν γεωπονία”, λέει η Νικολέτα.
Οι νέοι συμμετέχουν επίσης στις δραστηριότητες ως εθελοντές, προσφέροντας υπηρεσίες με περιβαλλοντικές και κοινωνικές επιπτώσεις. Για παράδειγμα, τα τελευταία χρόνια, η Οργάνωση Γη, σε συνεργασία με εταιρείες και με τη βοήθεια πολλών νέων εθελοντών, οργανώνει μια πολύ ειδική δράση: μαγειρεύουν, συσκευάζουν και παραδίδουν χιλιάδες γεύματα σε ευάλωτους ανθρώπους.
Ο Νικολέτα πιστεύει ότι οι νέοι άνθρωποι έχουν τη δύναμη να πετύχουν ένα τεράστιο αντίκτυπο. Οι νέοι είναι ενημερωμένοι και ευαισθητοποιημένοι με το περιβάλλον και αναζητούν τρόπους για να υιοθετήσουν πιο βιώσιμες συμπεριφορές, αναφέρει.
«Ως καταναλωτής, ένας νέος έχει μεγάλη δύναμη. Μπορεί να επιλέξει προϊόντα λίγο πιο οικολογικά, να μειώσει τα απόβλητά του ή να κομποστοποιήσει ένα μεγάλο μέρος των οικιακών απορριμμάτων του. Η σπατάλη τροφίμων είναι ένα πολύ μεγάλο πρόβλημα. Ως καταναλωτές, μπορούμε εύκολα να βοηθήσουμε στην αντιμετώπιση αυτού του προβλήματος. Οι νέοι μπορούν επίσης να επιλέξουν τοπικά τρόφιμα και, ακόμα καλύτερα, να τα παράγουν οι ίδιοι στους κήπους ή στα μπαλκόνια τους.”
Θετική επίδραση
Οι εκπαιδευτικές δραστηριότητες της Οργάνωσης Γη είναι κάτι πολύ περισσότερο από μια εκπαιδευτική διαδικασία. Στόχος τους είναι να φέρουν τους ανθρώπους πιο κοντά στη φύση και να τους βοηθήσουν να υιοθετήσουν έναν πιο βιώσιμο τρόπο ζωής, να μειώσουν το οικολογικό τους αποτύπωμα και να συμβάλουν στην αειφόρο ανάπτυξη. Και ίσως ένα από τα πολύ λίγα θετικά που προέκυψαν κατά τη διάρκεια της πανδημίας, σύμφωνα με τη Νικολέτα, είναι ότι οι άνθρωποι επαναπροσδιόρισαν τον αστικό τρόπο ζωής, στράφηκαν στη φύση και συνειδητοποίησαν τη σημασία της επικοινωνίας και της αλληλεπίδρασης μεταξύ τους.
Μπορείτε να βρείτε περισσότερες πληροφορίες για τον Οργανισμό Γη και τις δραστηριότητές του ΕΔΩ.
