Ευκαιρίες μάθησης σε παιδιά προσφύγων και μεταναστών κατά τη διάρκεια της πανδημίας
Ο αριθμός των εσωτερικά εκτοπισμένων παιδιών, των προσφύγων, των μεταναστών και των αιτούντων άσυλο έχει αυξηθεί δραματικά και αναμένεται να αυξηθεί ακόμη περισσότερο ενόψει των νέων και παρατεταμένων συγκρούσεων. Για τα παιδιά μεταναστών και προσφύγων που φτάνουν στην Ελλάδα, η επιστροφή στην εκπαίδευση μπορεί να αποτελέσει πρόκληση. Ίσως να έχουν περάσει από ένα τραυματικό ταξίδι με τις οικογένειές τους, ενώ οι περισσότεροι από αυτούς δεν μιλούν ελληνικά ή αγγλικά.
Προκειμένου να βοηθηθούν αυτά τα παιδιά ώστε να έχουν πρόσβαση σε ευκαιρίες μάθησης, η ΕΛΙΞ, μια ελληνική οργάνωση που προωθεί τον εθελοντισμό στην Ελλάδα, υλοποιεί το πρόγραμμα μη τυπικής εκπαίδευσης, με τίτλο «Όλα τα παιδιά στην εκπαίδευση», στην Αττική και την Πελοπόννησο από τον Σεπτέμβριο του 2021 με την υποστήριξη και χρηματοδότηση της UNICEF. Αποτελεί τη συνέχεια του επιτυχημένου Προγράμματος «Μάθηση για την Ένταξη: Ποιοτική Μάθηση και μη τυπική Εκπαίδευση για Παιδιά Πρόσφυγες και Μετανάστες στην Ελλάδα», που υλοποιήθηκε από τον Μάρτιο του 2019 έως τον Αύγουστο του 2021 στην Ελλάδα, με τη στήριξη της UNICEF, του Διεθνούς Οργανισμού Μετανάστευσης και της Γενικής Διεύθυνσης Μετανάστευσης και Εσωτερικών Υποθέσεων της Ευρωπαϊκής Επιτροπής (DG HOME) και ωφέλησε τα παιδιά πρόσφυγες και μετανάστες, ηλικίας 3-17 ετών, και τους γονείς τους. Στόχος των προγραμμάτων αυτών είναι να διασφαλιστεί ότι όλα τα παιδιά πρόσφυγες και μετανάστες σχολικής ηλικίας (4-17 ετών) θα έχουν πρόσβαση στην ελληνική τυπική εκπαίδευση και υποστήριξη για την συνεχή φοίτησή τους. Το πρόγραμμα «Όλα τα Παιδιά στην Εκπαίδευση» υλοποιείται στα Κέντρα Δημιουργικής Δράσης και Εργασίας της ΕΛΙΞ στην Πατησίων 20-22, στον Ελαιώνα και στις Προσφυγικές Δομές της Κορίνθου και στην ευρύτερη γεωγραφική περιοχή της Πελοποννήσου.
«Στην αρχή, η ΕΛΙΞ υλοποιούσε προγράμματα για την προώθηση του εθελοντισμού στην Ελλάδα. Αργότερα, το 2015, με τις πρώτες προσφυγικές ροές στη χώρα, η οργάνωση στράφηκε στην μη τυπική εκπαίδευση σε συνεργασία με τη UNICEF και την Πρωτοβουλία Τραύματος για τους Πρόσφυγες, που μας στηρίζουν στην εφαρμογή εκπαιδευτικών προγραμμάτων», δήλωσε η Μαριάννα Λιάκου, εκπαιδευτικός που εργάζεται στην ΕΛΙΞ. «Στόχος του προγράμματος είναι να στηρίξει τα παιδιά στη συμμετοχή τους στην τυπική εκπαίδευση, και ο βασικός πυρήνας των μαθημάτων που προσφέρουμε είναι μαθήματα ελληνικών, αγγλικών και μαθηματικών σε παιδιά 3-18 ετών. Ωστόσο, είχαμε την ευκαιρία να παρέχουμε μαθήματα τόσο για ενήλικες όσο και για παιδιά προσχολικής ηλικίας, στοχεύοντας κυρίως στην ψυχοκοινωνική τους υποστήριξη και υποστήριξη για να αντιμετωπίσουν τραύματα ή οποιεσδήποτε ψυχολογικές δυσκολίες αντιμετωπίζουν.»
Μετάβαση στην ψηφιακή μάθηση στη διάρκεια της πανδημίας
Κατά τη διάρκεια της πανδημίας, η ΕΛΙΞ εφάρμοσε την εξ αποστάσεως εργασία. Αυτή η νέα κατάσταση δημιούργησε την ανάγκη στην ομάδα της ΕΛΙΞ να ξανασκεφτεί τις μεθόδους που εφαρμόζει στην δουλειά και να βρει νέες ιδέες και ψηφιακά εργαλεία για να συνεχίσει να προσφέρει τα εκπαιδευτικά προγράμματα. Φυσικά, η προσπάθειά της να περάσει στην ψηφιακή μάθηση δεν ήταν καθόλου εύκολη, δεδομένου του γεγονότος ότι οι δομές προσφύγων στερούνταν πρόσβασης στο διαδίκτυο.
«Στην προσφυγική δομή του Ελαιώνα, όπου εργάζομαι, δυστυχώς δεν υπήρχε η δυνατότητα πρόσβασης στο Διαδίκτυο, οπότε η παροχή εξ αποστάσεως ή διαδικτυακών μαθημάτων ήταν αρκετά δύσκολη. Έτσι, στραφήκαμε σε άλλα εργαλεία. Είχαμε φυσική παρουσία στην δομή τρεις φορές την εβδομάδα και δίναμε στα παιδιά πακέτα με εργασίες, όπως podcasts και κωδικούς QR. Κάθε υλικό είχε έναν κωδικό QR στον οποίο μπορούσαν να συνδεθούν τα παιδιά, προκειμένου να ακούσουν τις καταγεγραμμένες οδηγίες από τον δάσκαλο”, εξηγεί η Μαριάννα.
Εκτός από τα podcasts, η ΕΛΙΞ δημιούργησε επίσης οπτικοακουστικό υλικό, βίντεο αφήγησης ιστοριών, αφηγήσεις συνομιλιών, κλπ., που στοχεύουν κυρίως τις νεότερες ηλικίες αλλά χρησιμοποιούνται και από μεγαλύτερα παιδιά. “Συνολικά, τα βίντεο είναι πιο ευχάριστα για τα παιδιά και τα παρακολουθούν”, σημειώνει η Μαριάννα. “Γενικά προσπαθήσαμε να αξιοποιήσουμε στο έπακρο τα ψηφιακά εργαλεία. Δημιουργήσαμε μια ομάδα στο Facebook που συνδέει πολλούς μαθητές και γονείς. Εκεί ανεβάζαμε ενημερώσεις τόσο για νέα μέτρα όσο και για εκπαιδευτικές δραστηριότητες, βίντεο ή ανακοινώναμε τις ημέρες που επρόκειτο να επισκεφτούμε την δομή για να μοιραστούμε εκπαιδευτικό υλικό.»
Η ΕΛΙΞ χρησιμοποίησε επίσης το WhatsApp όσο εργαζόταν στο σπίτι. «Δημιουργήσαμε ομάδες στο WhatsApp, με βάση την ηλικία των παιδιών, ώστε να ενημερώνουμε τους γονείς για τις ενέργειές μας και να κρατάμε ανοιχτό ένα κανάλι επικοινωνίας όσο δεν ήμασταν στη δομή”, λέει η Μαριάννα.
Όταν η πλατφόρμα Webex ξεκίνησε στα σχολεία, και ως μέρος του στόχου της ΕΛΙΞ για την υποστήριξη της τυπικής εκπαίδευσης των παιδιών, η οργάνωση παρείχε πρόσβαση στο διαδίκτυο στη δομή, έτσι ώστε τα παιδιά να μπορούν να παρακολουθήσουν διαδικτυακά μαθήματα και να συνδεθούν τόσο με τους συμμαθητές όσο και με τους δασκάλους τους.
Επιπλέον, η Πρωτοβουλία Τραύματος για τους Πρόσφυγες, η οποία συνεργάζεται με την ΕΛΙΞ, δημιούργησε ένα blog όπου δημοσίευε υλικό από ψυχοθεραπευτές και υπεύθυνους προγραμμάτων, που περιέχει προτεινόμενες δράσεις κίνησης, χαλάρωσης, επίγνωσης και αφήγησης που οι γονείς μπορούν να κάνουν με τα παιδιά τους. Ένα άλλο σημαντικό εργαλείο που χρησιμοποίησε η ΕΛΙΞ με την υποστήριξη της Πρωτοβουλίας Τραύματος για τους Πρόσφυγες ήταν οι «Υποστηρικτές της Κοινότητας», μια ομάδα ανθρώπων από την κοινότητα που συνεργάστηκαν με την ΕΛΙΞ για να διατηρήσουν την επικοινωνία με τις κοινότητες των προσφύγων και των μεταναστών κατά τη διάρκεια της πανδημίας, και να τους ενημερώσουν για τις διαδικασίες ασύλου και ταυτότητας, πώς μπορούν να κάνουν τις απαραίτητες συναντήσεις, να πάρουν τα σωστά έγγραφα, κλπ.
Ένα νέο πρόγραμμα αντιμετώπισης της νόσου Covid-19
Εκτός από τις προαναφερθείσες δραστηριότητες, η ΕΛΙΞ δημιούργησε ένα νέο πρόγραμμα για να εξασφαλίσει συνεχή μάθηση και πρόσβαση στην εξ αποστάσεως εκπαίδευση για παιδιά, νέους και εφήβους στην Ελλάδα. Το πρόγραμμα “Εκπαίδευση που δεν μπορεί να περιμένει” υλοποιήθηκε με την υποστήριξη της UNICEF.
Το πρόγραμμα έχει διανείμει 11.000 σακίδια και βιβλία αυτοεκπαίδευσης σε παιδιά και νέους. Τα βιβλία αυτοεκπαίδευσης είναι χρήσιμοι οδηγοί και πολύτιμα εργαλεία για τους γονείς ώστε να υποστηρίξουν τα παιδιά τους στις βασικές γνώσεις της μητρικής τους γλώσσας και να αναπτύξουν τις ικανότητες για την βασική επικοινωνία στα ελληνικά. Το πρόγραμμα ανέπτυξε το learnia.gr με υλικό αυτοεκπαίδευσης για τα ελληνικά, αγγλικά και την αριθμητική μεταφρασμένα στα αραβικά, φαρσί, γαλλικά και κουρδικά.
“Ένα νέο εργαλείο, που δημιουργήσαμε όταν ξέσπασε η πανδημία ήταν η Learnia, μια εκπαιδευτική πλατφόρμα με οπτικοακουστικό υλικό που έφτιαξαν οι δάσκαλοι της ΕΛΙΞ και μεταφράστηκε στα ελληνικά, στα αγγλικά και στις μητρικές γλώσσες των παιδιών”, λέει η Μαριάννα.
Ένα άλλο εργαλείο που χρησιμοποίησε η ΕΛΙΞ και προσπάθησε να προωθήσει ακόμη περισσότερο κατά τη διάρκεια της πανδημίας είναι το Akelius. Πρόκειται για μια ψηφιακή πλατφόρμα εκμάθησης γλωσσών, ως μέρος της μεικτής εκπαιδευτικής μεθόδου που συνδυάζει την ηλεκτρονική εκπαίδευση και την πρόσωπο με πρόσωπο εκπαίδευση. “Είναι ένα εργαλείο που χρησιμοποιήσαμε στα μαθήματά μας ήδη πριν από την πανδημία. Τα παιδιά χρησιμοποιούσαν tablets, σε συνεργασία με τους δασκάλους, κατά τη διάρκεια των μαθημάτων. Ωστόσο, δεδομένου ότι είναι επίσης διαθέσιμο σε offline έκδοση, ήταν ένα εργαλείο που θα μπορούσε να χρησιμοποιηθεί και στη δομή, ξεπερνώντας το εμπόδιο πρόσβασης στο Διαδίκτυο”, προσθέτει η Μαριάννα.
Υπερπήδηση των εμποδίων
Σύμφωνα με την Μαριάννα, η έλλειψη πρόσβασης στο διαδίκτυο για τα περισσότερα παιδιά ήταν το μεγαλύτερο εμπόδιο που χρειάστηκε να ξεπεράσει η ΕΛΙΞ για να συνεχίσει να προσφέρει ευκαιρίες μάθησης. Ωστόσο, το πρώτο εμπόδιο ήμαστε “εμείς”, λέει. “Αρχικά έπρεπε να προσαρμοστούμε σε αυτές τις νέες συνθήκες, για να είμαστε σε θέση να τις επικοινωνήσουμε τόσο με τα παιδιά όσο και με τον ευρύτερο πληθυσμό στη δομή”, εξηγεί.
«Στην αρχή φαινόταν πολύ δύσκολο, σχεδόν αδύνατο, να φτάσουμε εκεί με κάποιο τρόπο, είτε σωματικά είτε ψηφιακά.» Ωστόσο, αποδείχθηκε ότι η μεγάλη επιθυμία των παιδιών να συνεχίσουν την εκπαίδευσή τους κατά τη διάρκεια της πανδημίας Covid ήταν το κίνητρο της ΕΛΙΞ να συνεχίσει το έργο της. Αποδείχθηκε ότι η ευκαιρία που δόθηκε σε αυτά τα παιδιά να συμμετάσχουν στα εκπαιδευτικά προγράμματα σε όλη την πανδημία και τα lockdown τα βοήθησαν τελικά να συνεχίσουν την εκπαίδευσή τους και να αποδώσουν ακόμα καλύτερα στο σχολείο. Αυτή είναι η μεγαλύτερη ανταμοιβή που θα μπορούσε να ζητήσει ένας δάσκαλος.
Λίγα λόγια για την ELIX
H ELIX ιδρύθηκε το 1987 ως πρωτοβουλία της Ελένης Γαζή, πρώην Προέδρου του Διοικητικού Συμβουλίου, με στόχο την προώθηση του εθελοντισμού στην Ελλάδα μέσω οργανωμένων μορφών εθελοντικής εργασίας. Από την ίδρυση της οργάνωσης, εκατοντάδες εθελοντικά προγράμματα εργασίας έχουν οργανωθεί από την ΕΛΙΞ σε διάφορες περιοχές σε όλη την Ελλάδα, εστιάζοντας – μεταξύ άλλων – στην προστασία του περιβάλλοντος, τη διατήρηση της πολιτιστικής κληρονομιάς και την προώθηση της κοινωνικής συνοχής.
Κάθε χρόνο, εκατοντάδες νέοι από όλη την Ελλάδα έχουν την ευκαιρία να απολαύσουν τις μεγάλες εμπειρίες του εθελοντισμού συμμετέχοντας σε ένα από τα πολλά εθελοντικά έργα και εκπαιδευτικά προγράμματα που προσφέρει η ΕΛΙΞ στο εξωτερικό, ενώ παράλληλα πάνω από 150 εθελοντές από το εξωτερικό συμμετέχουν στα αντίστοιχα προγράμματα της ΕΛΙΞ στην Ελλάδα.
Χάρη στη συνεισφορά αυτών των εθελοντών, η ELIX υλοποιεί μια σειρά κοινωνικών προγραμμάτων, τα οποία αποσκοπούν στη στήριξη κοινωνικά ευάλωτων ομάδων, όπως τα έργα “Summer in the City” και “This Summer is Ours”.
Εκτός από την πολύτιμη συμβολή εκατοντάδων εθελοντών, η ΕΛΙΞ συνεργάζεται με μια σειρά εξειδικευμένων επαγγελματιών για να υλοποιήσει με επιτυχία τις δράσεις του και άλλα έργα όπως το «Learning for Integration» και το «All Children in Education» και να διασφαλίσει το υψηλό επίπεδο των προγραμμάτων του.
Μπορείτε να βρείτε περισσότερες πληροφορίες για την ΕΛΙΞ στην ιστοσελίδα του οργανισμού:
